Luchtdicht bouwen is een hot item. Hoe werk je vanuit ambitieuze luchtdichtheidsdoelstellingen toe naar aantoonbare resultaten? Welke rol kunnen kunststof kozijnen hierbij spelen? Guido Soontiëns, sector coördinator kunststof van SKG-IKOB, neemt het proces onder de loep.

“De doelstellingen voor terugdringen van het energiegebruik worden steeds ambitieuzer. Zo zal de EPC in 2020 worden vervangen door de normen van Bijna Energieneutrale Gebouwen. Luchtdicht bouwen levert een bijdrage aan het realiseren van deze doelstellingen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kieren en naden in deuren en ramen 38% van de warmtelekken veroorzaken.” Terugdringen van energieverbruik en CO2-uitstoot zijn overigens niet de enige redenen om luchtdicht te bouwen. “Het helpt ook condensatie en lekkages in de constructies te voorkomen en draagt bij aan een betere geluidsisolatie.”

Gedegen voorbereiding is essentieel

Bij SKG-IKOB werkt Soontiëns aan het updaten van de KOMO Beoordelingsrichtlijnen (BRL) voor materialen voor luchtdicht bouwen en voor de verwerking van deze materialen. Daarnaast beheert hij certificatieregelingen voor kunststof kozijnen en de montage van deze kozijnen. “Marktpartijen hebben de nodige kennis van luchtdicht bouwen”, zegt Soontiëns. “Maar het is de vraag of zij voldoende beseffen hoe cruciaal de uitvoeringspraktijk is.” Luchtdicht bouwen vergt een systematische aanpak. “Het begint met het formuleren van de klanteisen. Welk niveau van luchtdichtheid moet worden gehaald? Vervolgens stem je daar de bouwkundige detaillering op af. Daarna bekijk je welke materialen je gaat gebruiken.”

Waar kan je op letten bij de keuze van kunststof kozijnen? “Voor kunststof kozijnen is er de productcertificering volgens BRL 0703. Hiervoor wordt o.a. het kozijnsysteem –de profielen met het hele samenstel inclusief afdichtingsprofielen, hang- en sluitwerk e.d. – getest in een proefkast. Hierbij wordt onder meer het luchtverlies bij verschillende niveaus van luchtdruk gemeten en getoetst. Op basis van deze resultaten kan wel worden teruggerekend naar de qv;10-waarde, maar deze waarde speelt hierbij eigenlijk geen rol. Het kozijnsysteem is immers slechts een deel van de totale gevel. Het draagt uiteraard bij aan de luchtdichtheid van het gebouw, maar de qv;10-waarde van het Bouwbesluit heeft betrekking op de hele gebouwschil.”

Uitvoering

Een kunststof kozijn moet op de juiste wijze worden gemonteerd. De aansluiting op het bouwkundig kader is hierbij een bekend aandachtspunt. De aannemer die een deskundig bedrijf zoekt, let op BRL 0709: de beoordelingsrichtlijn voor de montage van kunststof kozijnen (procescertificering). “Een keurmeester beoordeelt meerdere malen per jaar steekproefsgewijs of het bedrijf de montagewerkzaamheden geheel volgens de eisen uitvoert.” En er is nog meer waar de aannemer op kan letten. “Sinds kort is er productcertificering voor luchtdichte afdichtingsmaterialen volgens BRL 2804-1. Daarnaast komt er procescertificering volgens BRL 2804-2; deze richtlijn is nog niet definitief maar zal binnenkort aanvaard worden.”

De uiteindelijke prestaties

Heldere doelstellingen, gecertificeerde materialen en montageprocessen vergroten de kans op een succesvol project. Of de luchtdichtheidsdoelstellingen voor het hele gebouw worden gehaald, kan echter pas achteraf worden vastgesteld. “Daar zijn bij SKG-IKOB twee in-situproeven voor: infraroodthermografie en de blowerdoortest. Met infraroodthermografie worden luchtlekkages en koudebruggen gelokaliseerd. De blowerdoortest geeft antwoord op de vraag of de kwantitatieve doelstellingen zijn gehaald. De test geeft uitsluitsel over de qv;10-waarde.”

Kwaliteitsborging in de toekomst

Meten is weten. Die uitdrukking wordt volgens Soontiëns nog toepasselijker wanneer in 2018 de Wet op de Kwaliteitsborging voor het bouwen wordt ingevoerd, die de bouwsector zelf expliciet verantwoordelijk maakt voor de kwaliteit van het gebouwde. “De blowerdoortest van SKG-IKOB zal dan vaker worden gebruikt, verwacht ik, omdat de aannemer hiermee aantoont dat de door de opdrachtgever verlangde luchtdichtheidsdoelstellingen gehaald worden. Het is echter ook belangrijk om tijdens het proces zekerheid in te bouwen. Daarvoor zijn de procescertificeringen (BRL 0709 en BRL 2804-2) heel geschikt. Het zou goed zijn als opdrachtgevers daar vaker naar vragen, want zo kunnen ze voorkomen dat ze achteraf voor onaangename verrassingen komen te staan.”