Op 27 oktober 2016 werd in Eindhoven de City Deal ‘Naar een digitale woonomgeving’ ondertekend. Vier ministers, burgemeester & wethouders van vijf grote Brabantse gemeenten, de provincie Noord-Brabant en vertegenwoordigers van kennisinstellingen zetten hun handtekening. Onder hen Elphi Nelissen, hoogleraar Building Sustainability en decaan van de faculteit Bouwkunde van de TU/e (Technische Universiteit Eindhoven). Wat vindt zij het belang van de City Deal?

De partijen van de City Deal gaan zich hard maken voor digitalisering van de Nederlandse woonomgeving via WoonConnect, een online platform waarop mensen samen kunnen werken aan verbetering van de woningen en gebouwen. Het uiteindelijke doel van de City Deal is Nederlanders meer invloed te geven op hun woon- en leefomgeving.

Slimmer bouwen en renoveren

Landelijk gebruik van WoonConnect zou jaarlijks een besparing van zeker 1,1 miljard euro in de bouwketen kunnen opleveren. De betrokken partijen zien het stimuleren van het gebruik van WoonConnect daarnaast als een belangrijk middel voor innovatie en een betere efficiency en samenwerking in de bouwsector. “De City Deal is een stap die we gewoon moeten zetten”, zegt Nelissen. “Als je alleen al nagaat hoeveel tijd er in bouw- en ontwikkelingsprocessen verloren gaat, doordat documenten niet kloppen of niet te vinden zijn. Met digitalisering van het Nederlandse gebouwenbestand is dat te voorkomen. En willen we in Nederland in 2050 een volledig circulaire economie hebben, dan moeten we om te beginnen precies weten welke materialen er in alle gebouwen zijn verwerkt.” Nelissen sluit niet uit dat er naast WoonConnect in de toekomst nog andere digitaliseringstools beschikbaar komen. “Daarom wordt er ook al nagedacht over een overkoepelend platform dat ervoor gaat zorgen dat WoonConnect en andere tools met elkaar kunnen communiceren.”

Iedereen kan aan de slag in 3D

Bij wijze van pilot zijn de gegevens van 4.500 woningen in de Eindhovense wijk Eckart/Vaartbroek al ingevoerd in het systeem. De eerste reacties van bewoners zijn enthousiast. Het digitale model van WoonConnect bevat alle gegevens over hun woningen. Van het type scharnieren bij de voordeur tot de isolatiegegevens van het dak. Bewoners kunnen de modellen eenvoudig bekijken en aanpassen. Daar hebben ze geen kennis van bouwkundige modelleersystemen voor nodig. Ze kunnen ermee bouwen en experimenteren, terwijl WoonConnect de bouwkundige staat van de woning blijft bewaken. Gebruikers van WoonConnect kunnen diverse scenario’s vergelijken en doorrekenen. Bijvoorbeeld om wonen duurzamer, veiliger, comfortabeler, levensloopbestendiger of goedkoper te maken. In één bepaalde woning, maar ook in een wijk en op den duur zelfs op regionaal of nationaal niveau. “Gebruikmaken van ICT en big data is belangrijk voor alle partijen in de bouwketen. Maar het belang gaat nog veel verder. Dit biedt tevens een platform om te kijken hoe je met de gebouwde omgeving wilt omgaan. Voor steden is digitalisering van gebouwen bijvoorbeeld ook handig. Je hebt van elk gebouw een compleet beeld. In één oogopslag zie je of er dakkapellen of uitbouwen zijn en kan je een relatie leggen met bijvoorbeeld het energieverbruik van een woning.”

Brede context

Het belang van een digitale woonomgeving gaat nog verder. “Woningdata kunnen ook worden gedeeld met partijen buiten de bouwketen. Stel dat een bewoner zorg nodig heeft. Voor de zorgorganisatie is het handig om de situatie in het huis van de zorgvrager te kennen. Dat is nuttig voor de zorgverlener. Stel dat de zorgorganisatie meer cliënten heeft in de straat of wijk van de zorgvrager en hun woonsituatie ook kent. Dat kan helpen bij het maken van een efficiëntere planning. Misschien kan de zorgorganisatie de zorg laten geven door iemand in de wijk die een paar uur beschikbaar heeft.” Bij het delen van data moet privacy uiteraard gewaarborgd zijn, maar volgens Nelissen hoeft dat geen lastig issue te zijn. “Bewoners zijn in de lead in WoonConnect, dus ik zie daar geen grote problemen.”

In ontwikkeling: Brainport Smart District

De eerder genoemde pilot met WoonConnect in Eckart/Vaartbroek is een van de zogeheten Living Labs waarbij de TU/e betrokken is. Een ander Living Lab is Brainport Smart District. “Brainport Smart District wordt een wijk binnen de Helmondse wijk Brandevoort. Samen met de gemeente Helmond hebben we het idee hiervoor ontwikkeld. In de nieuw te creëren wijk worden bouwconcepten verbonden met duurzaamheid, leefbaarheid, mobiliteit, gezondheid en voeding. Een proeftuin voor de smart city van de toekomst. Het is voor wetenschappers machtig interessant om te zien wat daar uitkomt!”